Kriminelët kanë gjetur mënyra për t’i fshehur dëmet e jashtme të makinave të përdorura, duke i bërë ato të pranueshme për në treg, edhe pse mund të jenë rregulluar pas një aksidenti të ndodhur së fundmi, apo prej përmbytjeve gjatë një uragani.
Kur kompanitë e sigurimeve e cilësojnë një makinë si “mall të humbur” pas një aksidenti apo përmbytjeve, ligji në shumicën e shteteve amerikane, kërkon që pronësia t’i jepet markës. Kjo e fundit, e damkos makinën si mall i dëmtuar për të gjithë pronarët e mundshëm të së ardhmes, por ka mënyra që kjo të fshihet.
Më parë, bëhej duke përdorur kimikate. Sot, skanerët dixhitalë dhe rregullimi i fotove, përdoren për të printuar dokumente dhe regjistrim të ri. Ose makinat mund të riregjistrohen në shtete të ndryshme, derisa marka e makinave të dalë nga qarkullimi.
Për shkak se në Amerikë nuk ka ligj për dokumentet e makinave, kjo krijon hapësirë për mashtruesit të bëjnë ç’të duan me makinat e vjetra, duke i bërë ato të duken të padëmtuara. Jo vetëm që klientët zhvaten, por jeta e tyre vihet në rrezik nëpër autostrada.
Megjithatë, mashtrimi është i një shkalle të lartë: sipas “CarFax”, në SHBA, 800 mijë makina dhe të paktën 500 taksi, pësojnë fshirje të historisë dhe shiten si “pa cene”.
Joanna Zumhagen, një e re që banon në Uashington, e di këtë më mirë se kushdo. Në vitin 2011, ajo bleu një makinë të përdorur për 3500 dollarë. Brenda disa muajve, filluan problemet. Zumhagen, e cila është 23 vjeçe dhe punon si menaxhere marketingu për një organizatë jofitimprurëse, po ngiste makinën, kur dëgjoi një zhurmë të pazakontë dhe iu bë e pamundur ta vazhdonte rrugën më tej.
Kur e çoi te mekaniku, zbuloi të pabesueshmen. Motori ishte tërësisht i shkatërruar. Në disa vende, – tregon ajo, – ai ishte ngjitur me ngjitëse plastike. Kur kërkoi një raport historie për makinën e saj, ajo zbuloi të vërtetën se makina e saj ishte shpëlarë nga identiteti i vërtetë. Ajo ishte aq e shkatërruar si makinë, saqë kompania e sigurimeve, kishte vendosur se nuk ia vlente barra qiranë ta rregullonte.
Çfarë i ndodhi Zumhagen nuk është e pazakontë. Vetëm në gjysmën e parë të vitit 2012, në SHBA u shitën 425 mijë makina të dëmtuara. Numri i saktë i makinave me identitet të fshirë, nuk mund të bëhet i ditur, por sasia e tyre është e madhe dhe problemi serioz.
Vetëm në Misisipi, brenda dy viteve 2004-2006, ishin manipuluar 17 mijë makina. Pas uraganit “Sendi”, filloi stuhia e makinave të përdorura dhe me shumë gjasa, jashtë përdorimit, që u shitën në treg.
Pas uraganit “Katrina”, u propozuan masa legjislative për të ndihmuar klientët të identifikonin makinat e përdorura që ishin shkatërruar, apo përmbytur, por projektligji nuk u miratua.
Një pjesë e problemit të këtyre makinave qëndron pikërisht në mungesën e ligjit federal. Fakti që disa shtete nuk parashikojnë masa ligjore për makinat e ardhura nga përmbytjet. Kjo i lejon njerëzit që të sjellin një makinë që është përmbytur gjatë një uragani në Florida, në një shtet që nuk ka probleme të tilla me katastrofa natyrore dhe që ligji i të cilit nuk e parashikon situatën, për t’u “pastruar” dhe për t’u shitur.